Rozmowa z Krzysztofem Kosmowskim, 41 lat na stanowisku sekretarza w jednym budynku

Początek pracy zawodowej

Po ukończeniu Liceum Ogólnokształcącego w Słupcy, podjąłem pracę 10 października 1966 roku w Prezydium Powiatowej Rady Narodowej w Słupcy, jako referent w wydziale budżetowo –gospodarczym. Po niespełna dwuletniej pracy zostałem powołany do odbycia Zasadniczej Służby Wojskowej, był to rok 1968 do 1970r. Powróciłem do pracy, ale do wydziału przemysłu i handlu.

Likwidacja Gromadzkich Rad Narodowych

Od 01.01. 1973 roku zostały zlikwidowane Gromadzkie Rady Narodowe, których w powiecie było 14, w tym Gromadzka Rada w Cieninie Kościelnym, Cieninie Zabornym, Młodojewie i Słupcy. Mnie skierowano na kurs sekretarza, po jego ukończeniu trafiłem do Gromadzkiej Rady Narodowej w Słupcy, która to pierwsze siedziby po wojnie, miała w Kątach, Kowalewie i w domu prywatnym w Słupcy u Pana Przybylskiego na przedmieściu Słupcy. W Słupcy przewodniczącym był Henryk Błaszczak a doradczynią Elżbieta Gwóźdź i tak w trójkę , ja jako sekretarz biura w nowo wybudowanym budynku na ulicy Sienkiewicza 16. Po likwidacji tychże Rad, zaczęliśmy tworzyć nową strukturę władzy, jako Gminna Rada Narodowa w Słupcy z Naczelnikiem Gminy Henrykiem Błaszczakiem na czele z 13 nowymi pracownikami, po części z byłych gromadzkich siedzib, tworząc jednoosobowe stanowiska obsługi, takie jak; rolnictwa, ewidencja ludności, księgowość i inne. Urząd Gminy na dobre rozpoczął pracę 02.01.1973 roku. Po trzyletniej działalności Gmin i zdanie egzaminu z bliskim kontaktem ze społeczeństwem w utrwalaniu władzy następuje likwidacja powiatów w 1975 roku, na rzecz powołania 49 województw w tym Konińskie. Następuje zwiększenie kompetencji w gminach, powstają nowe wydziały; wydział komunikacji, budownictwa, handlu, wydział kultury i sportu oraz organizacji poza rządowych. Naczelnik Gminy praktycznie ma władzę absolutną w porozumieniu z partią i stronnictwami działającymi w tym okresie, oraz poparciu Rady Gminy jako przedstawicieli ludu pracującego, w podejmowaniu uchwał zatwierdzających zadania inwestycyjne gminy .

Upadek systemu zarządzania partyjno-rządowego w Państwie Polskim

Ogromne niezadowolenie społeczeństwa w 1980 roku i tworzący się oddolny ruch związkowy „Solidarność” doprowadził do napięć strajkowych a tym samym zatrzymanie gospodarki nakazowo rozdzielczej, co spowodowało praktycznie zatrzymanie produkcji w różnych dziedzinach gospodarczych. Władza wprowadza 13 grudnia 1981 roku (stan wojenny), do urzędów i instytucji przybywają Komisarze Wojskowi w celu zapobiegnięcia niepokojów społecznych i wprowadzenia stabilizacji w życiu obywateli. Muszę powiedzieć, że oddałem swoje biurko komisarzowi na kilka miesięcy jako obserwatorowi naszej pracy w wykonywaniu obowiązków służbowych. Komisarz nie ingerował w nasze podejmowane decyzje Urzędu. Po zakończeniu stanu wojennego po woli życie ludności przestawione zostało na nowe tory, z kartkami na produkty żywnościowe i paliwo do pojazdów mechanicznych. Okrągły stół przyniósł porozumienie w sprawie naprawy Rzeczypospolitej, zerwanie z totalitaryzmem i wyborami w dużej części demokratycznymi do Sejmu i Senatu.

Następstwa zmiany ustrojowej w Polsce

Moja mentalność musiała się przystosować do nowej rzeczywistości, chociaż jako sekretarz gminy, nie miałem większych zahamowań, bo przecież byłem urzędnikiem pilnującym pracy moich pracowników w codziennym załatwianiu petentów w odpowiedzi na pisma i wydawanie decyzji, pozwolenia związane z budownictwem, rolnictwem, edukacją ogólną i innymi potrzebami społeczności lokalnej gminy. Wielkie zwycięstwo w wyborach sił demokratycznych w 1989 roku, zmieniło diametralnie kierunek odejścia od gospodarki nakazowo- rozdzielczej na wolnorynkową, pozostawiając w rękach Państwa podmioty strategiczne, takie jak; energetyka, dobra kopalniane, zakłady zbrojeniowe, ogólnie mówiąc aktywa państwowe. W 1990 roku następuje ponowny podział województw i samorządu terytorialnego. Powstaje 16 województw z czego nasza Gmina przechodzi pod Województwo Wielkopolskie. Również powstają struktury Rejonowe Samorządu Terytorialnego, zajmujące się; geodezją, wydawanie pozwoleń na budowę i wiele innych uprawnień po likwidacji 49 województw. Wybierany w wyborach przez Radę Gminy Wójt z zarządem, który stanowi władzę wykonawczą. Rada Gminy, czyli radni z przewodniczącym Rady, którzy zatwierdzają budżet Gminy i podejmują uchwały strategiczne na rzecz mieszkańców, po przeanalizowaniu projektu uchwał przedstawionych przez zarząd Gminy. Wójt obligatoryjnie musi powołać za zgodą Rady , Z-ce Wójta a tym samym kompetencje sekretarza są ograniczone w zarządzaniu Gminą, skupia się na prawidłowym funkcjonowaniu urzędu Gminy. Przychodzi rok 1999 powstają ponownie powiaty, do którego przystępują autonomicznie niezależne gminy; Słupca, Strzałkowo, Orchowo, Ostrowite, Lądek, Powidz, Miasto i Gmina Zagórów i Gmina Miejska Słupca. Spośród tych gmin wybierani są Radni powiatowi, którzy wybierają Przewodniczącego Rady i jego zastępców spośród siebie oraz Zarząd Powiatu – starostę, jego z-cę i członków zarządu i skarbnika Rady Powiatu. Dalsza demokratyzacja samorządów następuje w 2002 roku, gdzie wójt wybierany jest w bezpośrednio wyborach samorządowych, musi uzyskać 50% plus 1 głos z pośród uczestniczących w głosowaniu wyborców w wyborach. Ja natomiast jako sekretarz mogę być odwołany na wniosek Wójta przez Rade Gminy. Na szczęście wójtowie byli zawsze przychylni do mojej osoby, bo jednak doświadczenie i profesjonalizm w mojej pracy stawał się wielkim atutem i nowi wójtowie to bardzo brali pod uwagę w zarządzaniu gminą. I tak przepracowałem 41 lat. Chciałem nadmienić, że od 1986r. do 2016r. byłem prezesem Zarządu Gminno-Miejskiego OSP w Słupcy. Może ktoś zapytać dlaczego Miejsko- Gminnego a nie odwrotnie. Dlatego, że w mieście Słupca jest jedna ochotnicza straż a w gminie 14 jednostek straży z wielkim kapitałem majątkowym. Od 2016 roku jestem dożywotnim Honorowym Prezesem Zarządu. Taka jest tradycja wśród druhów w Ochotniczych Strażach Pożarnych

Hobby

Moja pasja życiowa, to Marszałek- Naczelnik Józef Piłsudski i wojsko II Rzeczpospolitej Polskiej, dla której jestem tak zaślepiony mądrością Wodza, że w mojej bibliotece książkowej jest ponad 1000 książek o tematyce historycznej tamtego okresu i wszystkie odznaczenia pułków kawalerii tamtych czasów z repliką szabli oraz wielu pamiątek tego okresu.

Wywiad przeprowadził wolontariusz Jerzy Mikołajewski